Informacja dla rodziców wyjeżdżających za granicę

Sytuacja prawna opiekuna prawnego ucznia jest uregulowana zapisami ustawy z dnia 25 lutego 1964 r. Kodeks rodzinny i opiekuńczy (Dz. U. Nr 9 poz. 59 z późn. zm.), która określa prawa i obowiązki rodziców (prawnych opiekunów) dziecka. Zgodnie z art. 95 §1 ww. ustawy władza rodzicielska jest zespołem praw i obowiązków rodziców względem małoletniego dziecka, mających na celu zapewnienie mu należytej pieczy i strzeżenia jego interesów. Na gruncie tej ustawy oraz innych przepisów, w tym ustawy o systemie oświaty, wynikają również obowiązki rodziców (prawnych opiekunów) w zakresie zapewnienia realizacji obowiązku rocznego przygotowania przedszkolnego, obowiązku szkolnego i obowiązku nauki, a także inne powinności wobec dziecka oraz placówek systemu oświaty.

Szkoła jako instytucja musi działać zgodnie w wymogami prawa. 
W przypadku, gdy oboje rodzice migrują zarobkowo, a także gdy tylko jedno z rodziców sprawuje władzę rodzicielską nad dzieckiem i wyjeżdża za granicę, a nieletnie dziecko zostaje w kraju, konieczne jest zapewnienie mu opieki faktycznej i prawnej. Pozostawienie dziecka przez rodziców w takiej sytuacji bez ustanowienia opieki faktycznej, stanowi zagrożenie dla dobra dziecka, zatem zgodnie z art. 572 ustawy z dnia 17 listopada 1964 r. – kodeks postępowania cywilnego (Dz. U. Nr 43, poz. 296 z późn. zm.), daje podstawę do zawiadomienia sądu rodzinnego, do czego szkoła jest szczególnie zobowiązana na podstawie art. 572 § 2 tej ustawy.

O wszystkich sprawach istotnych dla rozwoju i wychowania dziecka decyduje rodzic, który ma pełnię władzy rodzicielskiej.

Organizowane przez szkołę wyjazdy integracyjne, wycieczki klasowe, składanie wniosku o stypendia szkolne itp., wymagają zgody rodzica.

W przypadku, kiedy oboje rodzice mają pełnię władzy rodzicielskiej, a jeden z rodziców wyjeżdża za granicę, pozostawiając dziecko/dzieci pod opieką drugiego rodzica, ten ostatni spełnia nad dzieckiem/dziećmi opiekę prawną.

Sprawa komplikuje się w przypadku, kiedy obydwoje rodzice wyjeżdżają za granicę lub kiedy rodzic samotnie wychowuje dziecko i zamierza wyjechać za granicę, pozostawiając dziecko w kraju pod opieką np.: babci, cioci, znajomej, sąsiadki etc. Wówczas osoba, pod której opieką pozostaje dziecko, zwana jest opiekunem faktycznym, który nie posiada prawa do opieki nad dzieckiem. Takie prawo przysługuje jedynie  rodzicowi.

Wynika z tego jednoznacznie, że babcia, ciocia etc. nie mają prawa decydować w sprawie dziecka i podejmować decyzji wiążących.

Tylko przez sąd można przekazać opiekę nad dzieckiem innej osobie. Opiekująca się dzieckiem pod nieobecność rodziców (rodzica) np.: babcia nie ma żadnych praw do podejmowania dotyczących go decyzji.

Notarialne pełnomocnictwo nie jest wystarczającym dokumentem pozwalającym przekazać czasowo sprawowanie opieki prawnej nad dzieckiem, oświadczenie takie nie rodzi skutków prawnych.

W sytuacji, kiedy obydwoje rodzice planują wyjazd za granicę, zobowiązani są do ustanowienia opieki prawnej nad dzieckiem/dziećmi.

• Istnieją dwie możliwości ustalenia opieki prawnej:

1. Złożenie przez rodzica/rodziców, zanim wyjedzie za granicę, wniosku do sądu o przeniesienie na czas wyjazdu opieki prawnej nad dzieckiem na wskazaną osobę pełnoletnią

2. Złożenie wniosku do sądu przez osobę, która jest faktycznym opiekunem dziecka o ustanowienie jej na czas wyjazdu rodzica/rodziców za granicę opiekunem prawnym dziecka . Sąd zgodnie z art. 110 kodeksu rodzinnego, o przemijającej przeszkodzie w wykonywaniu władzy rodzicielskiej, zawiesza jej sprawowanie i wyznacza opiekuna. Po ustaniu przeszkody trzeba sądownie uchylić zawieszenie sprawowania opieki.

W sytuacji, kiedy wyjeżdża tylko jeden rodzic, powinien on poinformować wychowawcę, czy drugi rodzic posiada pełne prawa rodzicielskie.

Powinności wyjeżdżających rodziców wobec szkoły:

• Zawiadomić wychowawcę dziecka/dzieci o wyjeździe i przewidywanym czasie pobytu za granicą.
• · Przedstawić pełnomocnictwo sądowe dla osoby, pod opieką której pozostawiają dziecko/dzieci.
  • Przyprowadzić tę osobę  do wychowawcy i wspólnie określić formę kontaktu.
  • Zostawić do dyspozycji wychowawcy swój nowy adres i numery telefonów.